Op de werkvloer bij IOM

In deze rubriek interviewen we collega’s van IOM die betrokken zijn bij het organiseren van vrijwillige terugkeer vanuit Nederland. Hiermee maken we je graag meer bekend met de medewerkers van IOM. Wat houdt hen bezig en hoe zien hun dagelijkse werkzaamheden eruit? In deze editie een interview met July Olij, projectmedewerker in het team Medische Terugkeer.    

Kun je iets vertellen over jezelf en je functie bij IOM? 

Mijn naam is July en ik woon al mijn hele leven in Amsterdam. Ik heb aan de VU gestudeerd en daar heb ik interesse voor duurzaamheid ontwikkeld. Bij mij ging dat de richting op van migratie en hoe dat op een duurzame manier kan. Na mijn studie heb ik verschillende banen gehad. Bijvoorbeeld kort bij VluchtelingenWerk als coach voor ongedocumenteerden en daarna bij het Loket Ongedocumenteerden Amsterdam. Daar ben ik in contact gekomen met medewerkers van IOM. Bij het Loket zag ik een grote groep migranten die gericht was op verblijf en een kleinere groep die de keuze maakte om terug te keren. Met de migranten die terug wilden keren had je vaak heel andere gesprekken. Deze mensen vond ik interessant en daarom heb ik uiteindelijk gesolliciteerd op de functie van projectmedewerker ‘AVRR Health Concerns’ bij IOM. Wij noemen dat ook wel medische terugkeer.

Wat is medische terugkeer bij IOM?   

Als een migrant overweegt om terug te keren naar het land van herkomst, maar een medisch probleem heeft, dan kunnen we deze mensen helpen. Reizen met medische klachten vereist speciale aandacht. De migrant dient de IOM-counselor op de hoogte te brengen als er sprake is van een medische aandoening. Vervolgens krijgen wij een medisch dossier of een zogenaamd medical information sheet (MIS).

Op basis van het advies van de behandelende arts en specifieke behoeftes per casus kunnen we verschillende ondersteuning bieden om de terugkeer op een verantwoorde manier te faciliteren. We kijken dan wat nodig is qua assistentie tijdens de reis en onderzoeken of iemands medicatie of behandeling beschikbaar en toegankelijk is na terugkeer in het land van herkomst. We kijken ook of er opvang van de familie is of dat iemand naar een medische instelling moet. Wij verzamelen al die informatie en bepalen aan de hand daarvan een medisch budget dat de terugkeerder kan gebruiken na terugkeer.

Het gaat om verschillende gevallen, van migranten met een hoge bloeddruk tot aan stretcher cases. Hier vallen ook migranten met psychische problematiek onder. Wij regelen de medische terugkeer van A tot Z; van de operationele/ medische escort naar het vliegveld en tijdens de reis, het regelen van een rolstoel, medische ambulancevervoer tot overdracht aan een ziekenhuis of aan de familie in het land van herkomst.

July Olij, projectmedewerker in het team Medische Terugkeer

Hoe ziet een typische dag er voor jou uit? 

Logistiek is een groot onderdeel van mijn functie. Je bent een spin in het web, want je hebt te maken met allerlei partijen, zowel intern met de counselors, het Diplomatic Liaison team, als met onze collega's op Schiphol. Bovendien heb je contact met de collega’s in de missie van het land van herkomst en daaromheen met veel gezondheids- en zorginstellingen. Het begint altijd met de MIS. Dan ga je kijken wat er aan de hand is en daarnaast is het veel bellen met de collega’s in het veld en met dokters of verpleegkundigen. Je moet op behoorlijk veel details letten. Hoe komt iemand naar het vliegtuig? Hoe moet iemand in het vliegtuig begeleid worden en hoe vindt de overdracht plaats in het land van herkomst? Hier moet je rationeel naar blijven kijken.

Wat kan er wel en wat niet?

Ik heb geen direct contact met migranten. Soms is het gek, omdat je dan alleen een nummer en een naam ziet en voor de rest weet je niet wie het is. Aan de andere kant is het goed om soms afstand te houden in je werk. Vooral bij zwaardere cases waarbij kinderen in het spel zijn. Ik probeer contact te houden door een keer in de week op de spreekuurlocatie in Amsterdam te werken. Daar zie ik de migranten en mijn collega’s in het veld. 

Wat is er bijzonder aan jouw functie? Wat valt je op? 

Wat ik bijzonder vind aan mijn functie is dat je merkt hoeveel er eigenlijk mogelijk is. Hoe al die puzzelstukje op zijn plek vallen, terwijl je in het begin denkt van: oké, hoe gaan we dit voor elkaar krijgen? Het is bijzonder dat je bijdraagt aan iemands wens om terug te keren. Dat je deel uitmaakt van een proces, waarbij iedereen vanuit zijn eigen rol werkt en tegelijkertijd heel nauw met elkaar.  Aan de andere kant kan deze functie best wel stressvol zijn. Er moet veel geregeld worden en soms krijg je dingen er niet doorheen. Of je zit ergens op te wachten, waardoor je soms ook in de avond of in het weekend bezig bent. Bovendien is het werk internationaal, je werkt met collega’s in verschillende tijdzones. Je moet er enigszins flexibel voor zijn. Het is geen 9 to 5 job. Je moet kunnen omgaan met druk en stress. Mensen willen zo snel mogelijk terug, maar je moet soms ook tegengas geven en uitleggen wat wel en niet mogelijk is. Je kan altijd verder gaan, maar je moet voor jezelf die grens bewaken. Wanneer laat je het los? Dat moet je gaandeweg leren.

Wat is een casus die je niet snel zult vergeten? 

Ik werkte hier net twee maanden, toen een migrant uit Moldavië zich had aangemeld die gediagnosticeerd was met kanker in een eindstadium. Hij was een jonge man met een vrouw en twee jonge kinderen. Ik kon me met deze persoon identificeren omdat hij mijn leeftijd had en zijn kinderen dezelfde leeftijd hadden als mijn eigen kinderen. Hij had nog maar een paar weken te leven en moest met spoed naar huis zodat hij nog op tijd afscheid kon nemen van zijn gezin. Ik was net bij IOM en dacht: Hoe ga ik deze man naar huis krijgen? Hij was al zodanig ziek dat hij niet meer meekon op een normale commerciële vlucht. Toen hebben we gekozen voor de optie ambulance vlucht. Dat was een enorme logistieke uitdaging. Kort na aankomst in Moldavië is hij overleden in aanwezigheid van zijn gezin. Wat ik heel bijzonder vind is dat dit alles in 2 weken geregeld was. Nooit eerder had ik zo snel iets geregeld dat zo complex was. Vanaf toen was ik onder de indruk van wat er mogelijk is en wat we daadwerkelijk kunnen doen voor iemand. Ik kijk daar tevreden op terug.