Na de succesvolle première van Climate: The Movie in maart, werden we benaderd door Shirley Born, fotografe uit Brunssum. Ze wilde dat de film ook in Limburg zou worden vertoond, met aansluitend een lezing van Marcel Crok. We prikten samen een datum en een locatie voor een avond ergens in de provincie. In eerste instantie zou de film op 10 juni draaien in Lumière in Maastricht, maar daar vonden ze hem bij nader inzien te kritisch, dus dat ging niet door. Shirley vond vervolgens een alternatieve locatie in Brunssum: De Brikke Oave.
Een paar dagen voor de vertoning kreeg eigenaar Jeffry Lutgens bezoek van een ambtenaar van de gemeente, die hem vertelde dat de burgemeester vertoning verbood. Waarom precies werd er niet bij gezegd; het zou te maken hebben met ‘verstoring van de openbare orde’ en een ‘risico voor de veiligheid’. Clintel vroeg de Brunssumse wethouder Merle van Leusden-Bruning wat de reden was voor het verbod. Zij wist alleen dat de burgemeester de opdracht had gegeven, maar had geen idee waarom. Van een dreigende situatie was volgens haar geen sprake.
Op onze schriftelijke vragen reageerde de burgemeester via haar woordvoerder: "Burgemeester Van der Rijt heeft te kennen gegeven dat de gemeente de vertoning van uw film en het daaropvolgende debat in een gemeentelijke accommodatie onwenselijk acht, omdat daardoor de indruk kan ontstaan dat de gemeente dit initiatief ondersteunt. De uitbater heeft u daarom afgelopen vrijdag laten weten dat de film en debat niet in de Brikke Oave kan plaatsvinden."
Opnieuw dus nergens iets over een dreigende situatie, verstoring van de openbare orde of een risico voor de veiligheid. Shirley Born kon op het laatste moment een derde locatie regelen, het cultureel centrum Corneliushuis in Heerlen. Nadat daarmee afspraken waren gemaakt, besloot eigenaar Evert Hartman dat de film ook hier niet vertoond mocht worden. En ook hier blijft de reden onduidelijk. Hartman had gehoord dat de film controversieel was en misschien ‘de openbare orde’ zou verstoren, liet hij Clintel desgevraagd weten. Clintel heeft contact gezocht met de politie in Heerlen, maar daar was niets bekend over dreigingen of mogelijke rellen.
Uiteindelijk hebben we de film toch kunnen vertonen in Limburg, en wel in Het Patronaat in Kerkrade (zie foto hierboven en artikel hier). Ongeveer honderd mensen keken geboeid, luisterden naar de toelichting van Clintel-directeur Marcel Crok en gingen met hem in discussie. De sfeer was prima en de uitbater was zeer tevreden over het verloop van de avond. Wel was er bij de bezoekers verbazing over het stof dat de film in Limburg deed opwaaien. In een vrij land, vonden velen, hoort debat; ook over onderwerpen die misschien gevoelig liggen.
Los van de inhoud is het verontrustend dat een burgemeester zomaar kan zorgen dat een film verboden wordt. Een burgemeester zou, juist als er over een onderwerp veel te doen is, moeten zorgen dat daar een vrij debat over kan worden gevoerd en zich niet met de programmering van een culturele instelling moeten bemoeien. Wat in Brunssum gebeurde, is censuur, het belemmeren van het openbare debat en de vrije meningsvorming en een ongefundeerde inperking van de vrijheid van meningsuiting, zoals is vastgelegd in Artikel 7 van onze Grondwet.
Daarom hebben wij besloten een formele klacht in te dienen tegen CDA-burgemeester Wilma van der Rijt. Wij hopen dat zij met ons in gesprek wil gaan en het alsnog mogelijk maakt om de film in Brunssum te vertonen. Het gemeentehuis zou daarvoor een mooie plek zijn. Burgemeester, wethouders en raadsleden kunnen dan zelf een oordeel vellen over de inhoud van de film en met ons in debat gaan. Wij staan hier in ieder geval voor open, Clintel cancelt niemand.
